Filozof, Polityk i Ojciec Nowoczesnej Nauki
Francis Bacon, urodzony 22 stycznia 1561 roku w Londynie, był angielskim filozofem, politykiem i prawnikiem, który znacząco wpłynął na rozwój nauki i filozofii przyrody. Pochodził z wpływowej rodziny – jego ojciec pełnił zaszczytną funkcję Strażnika Wielkiej Pieczęci za panowania Elżbiety I. Młody Francis zdobywał wykształcenie w Cambridge, a później pogłębiał wiedzę we Francji. Po ukończeniu studiów jego kariera rozwijała się dynamicznie zarówno w polityce, jak i w prawie.
fot.domena publiczna / wikipediaPaul van Somer, Portret Francisa Bacona, 1617
Kariera polityczna i prawnicza Francisa Bacona
Bacon pełnił wiele funkcji publicznych. Był posłem do parlamentu w latach 1584, 1593, 1604 i 1614, a w 1604 roku mianowano go królewskim doradcą prawnym. W 1614 roku został naczelnym prokuratorem Anglii (Attorney General), a w 1618 roku osiągnął szczyt swojej kariery, obejmując stanowisko lorda kanclerza oraz tytuł barona Verulam. W 1621 roku przyznano mu tytuł wicehrabiego Saint Albans, co stanowiło ukoronowanie jego politycznej drogi.
Upadek kariery i przejście na emigrację
W 1621 roku Bacon stanął w obliczu zarzutów korupcyjnych – oskarżono go o przyjmowanie darów od stron sądowych. Skutkiem tego skazano go na karę grzywny i więzienia oraz odsunięto od pełnionych urzędów. Choć odzyskał wolność, nie powrócił już na scenę publiczną. W ostatnich latach życia zajął się pisarstwem, jednak mit o tym, jakoby był autorem dzieł Williama Szekspira, według Władysława Tatarkiewicza należy włożyć między bajki. Zmarł 9 kwietnia 1626 roku w wyniku przeziębienia, którego nabawił się podczas eksperymentów na śniegu.
Dzieła i wizja „Wielkiej Odnowy”
Francis Bacon pozostawił po sobie wiele prac, a jego głównym projektem było monumentalne dzieło Instauratio Magna („Wielka Odnowa”), z którego ukończył jedynie dwie części. Na uwagę zasługują również jego traktaty De dignitate et augmentis scientiarum (1623) oraz Novum Organum (1620), które zawierały metodologię naukową opartą na indukcji.
„Nowa Atlantyda” – utopijna wizja społeczeństwa nauki
Jednym z najciekawszych dzieł Bacona jest Nowa Atlantyda, w której opisał idealne społeczeństwo żyjące na wyspie Bensalem. Społeczność ta wykorzystywała zdobycze nauki do zrozumienia praw rządzących przyrodą. Trzej główni badacze na wyspie przewodzili wysiłkom naukowym, co stanowiło wyraz przekonań Bacona o centralnym znaczeniu nauki w rozwoju społeczeństwa.
Filozofia przyrody i klasyfikacja nauk
Bacon dzielił filozofię przyrody na spekulatywną i operatywną: pierwsza zajmowała się poznaniem praw natury, a druga – ich zastosowaniem. Dzielił je również na fizykę i metafizykę, z których pierwsza badała konstrukcję rzeczy, a druga zgłębiała ich istotę. Jego klasyfikacja nauk opierała się na psychologicznych władzach duszy – pamięci (historia), wyobraźni (poezja) i rozumu (filozofia).
Dziedzictwo Francisa Bacona
Francis Bacon jest uznawany za ojca nowoczesnej nauki dzięki swoim przełomowym ideom metodologicznym i innowacyjnej klasyfikacji nauk. Jego wkład w rozwój empirycznej metody naukowej i idea „Wielkiej Odnowy” stanowią fundamenty współczesnej filozofii nauki.
Więcej informacji o czasach Bacona:
