Starożytność
„Oparł się na dwu niewolnikach, stanął i natychmiast padł bez życia” – ile wiemy na temat zagłady Pompejów?
To jedno z najsławniejszych współcześnie miast antycznych na świecie – i jedna z najbardziej znanych katastrof w dziejach. Starożytne budowle i tysiące ludzkich szczątków przez niemal 2000 lat spoczywały pod warstwą popiołu wulkanicznego i pumeksu. Jak wyglądały ostatnie...
Golasy w muzeum, czyli naga prawda o aktach w sztuce
Trzeba przyznać, że akty przeszły zaskakującą drogę z buduarów i prywatnych komnat wprost do muzealnych sal. I to dosłownie. Dziś w surowych przestrzeniach nie wzbudzają już takiej ekscytacji, ale kiedyś stanowiły świetny pretekst do ukazania piękna ludzkiego ciała...
„Kobiety krają sobie ręce i twarze nożem”, a później idą za zmarłym na stos. Dawne Słowianki umierały wraz ze swoimi mężami...
Określenie „do grobowej deski” w tym przypadku brzmi wyjątkowo dosłownie. Słowiańskie żony umierały wraz ze swoimi mężami. Opisy arabskich kupców i średniowiecznych dziejopisów pełne są wstrząsających relacji o tym, że kobiety oddawały życie, gdy zmarł ich mąż. W...
Zamienił swój dwór w dom publiczny, a siebie w prostytutkę... Najbardziej lubieżny cesarz starożytnego Rzymu
Wywoływał zgorszenie wśród patrycjuszy i rzymskiego ludu. Jego rozpasanie i apetyt seksualny nie miały sobie równych – nawet w porównaniu do takich lubieżników i dewiantów jak Tyberiusz, Kaligula czy Neron. Cesarz Heliogabal zamienił swój dwór w dom publiczny,...
Jak to możliwe, że kamienne „niedźwiadki” przewędrowały Europę i osiedliły się na Ślęży?
Na obszarze przedrzymskiej Iberii odnaleziono ich już ponad 400. Kamienne posągi, sięgające niekiedy 2,75 metra długości, przedstawiające zwierzęta m.in. byki, świnie. Charakterystyczne dla społeczeństw celtyckich Półwyspu Iberyjskiego. Jak to możliwe, że dwa z nich zawędrowały aż na masyw Ślęży?
Czysta groza i zapowiedź rychłej śmierci. Najprzeraźliwsze okrzyki wojenne w historii
„Każdy żołnierz Unii, który słyszał okrzyk bojowy Konfederacji, znany jako rebel yell, i powiedział, że się go nie przestraszył, prawdopodobnie nigdy go nie słyszał” – pisał w swojej monumentalnej pracy The Civil War. A Narrative wybitny historyk Shelby...
Starożytna utopia. Tamtejsi ludzie nie znali wojen i już 5000 lat temu korzystali z kanalizacji. Dlaczego ich kultura upadła?
Ponad 5 tysięcy lat temu w dolinie Indusu wyrastały niezwykłe miasta. Ludzie, którzy je tworzyli, wytyczali równe ulice. Domy miały dostęp do kanalizacji i świeżej wody – dzięki systemowi potężnych basenów nigdy jej nie brakowało. Naukowcy do dziś...
Czym faktycznie był koń trojański? Czy ten słynny konflikt w ogóle się wydarzył? Kontrowersje wokół wojny trojańskiej
Wojna o Troję to jedna najsławniejszych wojen starożytnego świata. Opowieść o pięknej Helenie porwanej przez Parysa, syna króla Priama, znają chyba wszyscy. Przez 10 lat bohaterowie walczyli obok bogów i ginęli w konflikcie wywołanym przez uprowadzenie jednej kobiety....
Czy to zaginione miasto było pierwowzorem legendarnej Atlantydy?
Inspiracją dla utopijnej wizji niezwykłej krainy, którą jako pierwszy opisał Platon, miało być greckie polis Helike. To tylko jedna z teorii na temat Atlantydy, ale niezwykle popularna w środowisku naukowym. Czy faktycznie mamy przed sobą rozwiązanie zagadki zatopionej...
Starożytny przepis na zwycięstwo. Ta formacja wojskowa nie miała sobie równych – i wcale nie chodzi o legionistów!
Była jedną z najsłynniejszych formacji wojskowych starożytnego świata. Do dziś pobudza nasze umysły, jest inspiracją popkultury. Fascynująca, wymagająca niezwykłej siły i dyscypliny. Falanga – poznajcie jej historię.
„Wyrzynali ich setkami i tysiącami, wyrzucali trupy do morza”. Krwawa ofiara Leonidasa pod Termopilami
Bitwa pod Termopilami jest jednym z najsłynniejszych starć starożytnego świata. W wąskim przesmyku wojowniczy Spartanie stawili zaciekły opór Persom, choć wiedzieli, że ich walka jest z góry skazana na porażkę. Zapłacili za to najwyższą cenę. Ich krwawą ofiarę...
Orgie nad rzeką, ogniste smoki płodzące herosów i wiatropylne kobiety, czyli Słowianie i żywioły
Kult żywiołów był u Słowian ściśle związany z kultem płodności. Dlatego wierzyli, że wiatr jest sprawcą ciąż, woda pobudza kobiety do rodzenia, a ogień jest oblubieńcem wiecznie wilgotnej Matki Ziemi…
Kot o dziewięciu ogonach i hiszpański osioł, czyli kary cielesne w wojsku
„Armia składa się po większej części z próżniaczych i bezczynnych typów. Bez stałego nadzoru dowódcy, ta machina szybko ulega rozpadowi” – mawiał Fryderyk Wielki. I rzeczywiście – w trosce o armię ten król-filozof i bezwzględny perfekcjonista doprowadził do...
Kim byli starożytni Wenedowie, którzy żyli nad Wisłą? Czy chodzi o Słowian?
Mieszkali nad Wisłą i Odrą już w początkach naszej ery. Wspominali o nich rzymscy pisarze z I i II wieku – Pliniusz Starszy, Tacyt, Ptolemeusz Klaudiusz. Pisali, że nad Wisłą zamieszkuje liczny lud, który nazywa się Wenedowie. Jakie...
Żył na wywyższeniu – i to dosłownie. Niesamowita historia Szymona Słupnika
Przez 37 lat nie opuszczał malutkiej platformy umieszczonej 18 metrów nad ziemią. Tu jadł to, co dostał od ludzi, tu spał, modlił się, wygłaszał kazania. Jego jedyną ochroną przed zimnem, deszczem, śniegiem, palącym słońcem i wiatrem była peleryna...
Lekarstwo idealne, czyli o dobroczynnych właściwościach zwłok skazańców
W roku 1861 w Niemczech John Ross Browne, amerykański podróżnik i pisarz, był świadkiem nietypowego zdarzenia. W mieście Hanau oglądał egzekucję miejscowego mordercy, skazanego na ścięcie za zabójstwo. Nie różniłoby się to niczym od innych podobnych „widowisk”, gdyby...
Zabił syna, żonę i… został świętym. Konstantyn Wielki i jego ofiary
Konstantyn Wielki, pierwszy chrześcijański cesarz, w kategorii „zabójstwa najbliższych” okazał się godnym rywalem matkobójcy Nerona. Na sumieniu miał teścia, szwagrów, siostrzeńca, żonę i syna. Niezły bilans jak na człowieka, o którym Euzebiusz z Cezarei pisał, że ma „duszę...
Zanim postawiono mury Watykanu była tu pradawna świątynia krwawej bogini…
Podczas przebudowy Placu Świętego Piotra natrafiono na pozostałości rzymskiej świątyni. Okazało się, że należała ona do frygijskiej bogini Magna Mater, którą Rzymianie postanowili przeciągnąć na swoją stronę podczas jednej z najważniejszych w historii bitew. Wraz z boginią do...
Groby olbrzymów. Gdzie znajdują się „polskie piramidy”?
5500 lat temu tereny dzisiejszej Polski usiane były potężnymi megalitycznymi konstrukcjami, starszymi od egipskich piramid i brytyjskiego kręgu głazów Stonehenge. Pozostałości gigantycznych budowli to dziedzictwo ludzi żyjących tu w epoce neolitu, w czasach, gdy człowiek zaczął podporządkowywać sobie...
Nowy Rok w marcu? A może we wrześniu? Ery i style rozpoczynania roku w historii
Kalendarz jest narzędziem umownym – podobnie jak czas oraz jego liczenie. Zagadnienia fizyczne zostawmy jednak w spokoju, zajmijmy się tymi historycznymi. Czy Nowy Rok zawsze rozpoczynano pierwszego dnia stycznia?
Bóg się rodzi… tylko kiedy? Kontrowersje wokół daty świąt Bożego Narodzenia
Początkowo chrześcijanie nie przywiązywali szczególnej wagi do chronologii życia Jezusa. Ważna była wiara w jego istnienie i w słowa przez niego głoszone. Zapewne dlatego przez długi czas nie obchodzono świąt związanych z narodzeniem Mesjasza. Natomiast data 25 grudnia...
Najstarsza miętówka na świecie, czyli tysiące lat walki z nieświeżym oddechem
Zmagania z niewidzialnym wrogiem – brzydkim zapachem z ust – trwają tak długo, jak istnieje ludzka cywilizacja. Przypadłość zwaną współcześnie halitozą leczono na najróżniejsze sposoby, czasem skutecznie, a czasem wręcz przeciwnie…
Gdzie podziali się świadkowie tajemniczych początków chrześcijaństwa? Historia biblijnych artefaktów
„Grabież jeszcze nie dobiegła końca, gdy Alaryk włożył piękne szaty i zasiadł na tronie cesarskim. Nasadził złotą koronę na głowę i wziął do ręki Świętą Włócznię, którą został przebity Chrystus” – pisał bizantyjski historyk Prokopiusz z Cezarei. Pierwszy...
Trzej Królowie – oto 5 rzeczy, których o nich nie wiedzieliście
Trzej Królowie to postaci, które nierozerwalnie wiążą się ze świętami Bożego Narodzenia. Wszyscy wiemy, że przybyli oni złożyć pokłon i obdarować Dzieciątko Jezus darami. Wydawałoby się, że wiemy o nich wszystko! Ale czy na pewno?
Wszystkie drogi prowadzą do… historii. Dawne i nowe Szlaki Jedwabne
Jeśli historia czegoś nas nauczyła, to tego, że ludzie potrafią wytrwale i rozsądnie działać na rzecz pokoju w przyszłości. Najlepszym tego przykładem były Szlaki Jedwabne, którymi przed wiekami podążali kupcy handlujący rzadkimi, egzotycznymi towarami. Istnieją one również dziś....