Gdy mówimy o wybitnych wynalazczyniach w większości wszystkim nam przychodzi do głowy Maria Curie-Skłodowska. I choć jej wkład we współczesną naukę jest niepodważalny, to karty historii skrywają wiele innych wybitnych kobiecych umysłów. Przed Wami pięć kobiet, których wynalazki odmieniły nasze codzienne życie.
Hedy Lamarr – hollywoodzka matka WiFi
Historia życia kobiety, którą uważa się za prekursorkę sieci WiFi, mogłaby śmiało posłużyć za scenariusz hollywoodzkiego filmu. Hedy Lamarr, a tak naprawdę Hedwig Eva Maria Kiesler, urodziła się w Wiedniu w 1914 roku w zamożnej, zasymilowanej żydowskiej rodzinie. Od najmłodszych lat marzyła o karierze aktorskiej, które to marzenie spełniła, m.in. dzięki swojej wyjątkowej urodzie. W wieku 19 lat rozgłos przyniosła jej rola w kontrowersyjnym obrazie “Ekstaza”. Film wywołał tak duże poruszenie, że Adolf Hitler zakazał jego wyświetlania na terenie Niemiec.
fot.Autor nieznany/domena publiczna.Hedy Lamarr
Jednak jej ścieżka kariery potoczyła się innym torem. W 1933 roku została żoną jednego z najbogatszych Austriaków, Friza Mandla, który handlował bronią z III Rzeszą. Lamarr z tego małżeństwa, prócz znajomości z Mussolinim i Hitlerem, wyniosła wiedzę dotyczącą zaawansowanych uzbrojeń. Sam związek jednak nie przetrwał. Coraz większa niechęć Hedy do nazistów, a tym samym do Friza, przyczyniła się do jej ucieczki do Londynu.
W stolicy Wielkiej Brytanii poznała Louisa Mayera, który zachęcił ją do wyjazdu do USA i podpisania kontraktu z MGM. Jej kariera aktorska z czasem jednak wygasła, kierując Hedę w stronę nauki. W 1941 roku wraz z przyjacielem i kompozytorem, Georgem Antheilem, opatentowała system sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. Jak czas miał pokazać, ich wynalazek wyprzedził swoją epokę. Technologia rozpraszania widma sygnału z przeskokiem częstotliwości nie został wykorzystana w trakcie II wojny, ale powróciła wraz z kryzysem kubańskim. Od tamtej pory była sukcesywnie rozwijana, a jedną z jej odmian stała się powszechnie dostępna sieć GSM i IEEE 802.11, na której standardzie opiera się WiFi.
Josephine Cochrane – w trosce o czas i zastawę stołową
Zmywarka – urządzenie, bez którego większa część z nas nie wyobraża sobie życia, zostało opatentowane w 1886 roku przez Josephine Cochrane. Ta amerykańska gospodyni oprócz urządzania wyśmienitych przyjęć, była również wielką miłośniczką swojej zastawy stołowej. Obawiając się jej zniszczenia przez służbę, miała sama ręcznie zmywać talerze. Jednak z powodu ilości czasu, który traciła w trakcie tej czynności postanowiła poszukać lepszego rozwiązania.
Dzięki swojemu uporowi i kreatywności stworzyła urządzenie, które zrewolucjonizowało domowe kuchnie. W tym zadaniu pomógł jej mechanik, George Butters. Wspólnie zbudowali pierwszą napędzaną ręcznie zmywarkę, a następnie założyli firmę produkcyjną. Z upływem lat stworzyli wersję napędzaną silnikiem parowym. Co ciekawe, konstrukcja ich modeli nie różniła się zbyt wiele od współczesnych nam zmywarek.
fot.Post of Romania/domena publicznaJosephine Cochrane na znaczku pocztowym
Sukces, jaki odniosła Josephine Cochrane ze swoim wynalazkiem, jest tym bardziej imponujący, gdy uzmysłowimy sobie, że koniec XIX wieku to okres, gdy w wielu domach nie było jeszcze dostępu do ciepłej, ani bieżącej wody.
Stephanie Kwolek – lekkość i wytrzymałość
Córce dwójki polskich emigrantów zawdzięczamy wynalezienie kevlaru. Stephanie Kwolek swoją karierę zawodową najpierw wiązała z projektowaniem mody, a później medycyną. Niestety studia medyczne, na które chciała uczęszczać po ukończeniu chemii w Pittsburgu, okazały się zbyt kosztowne. By sobie na nie pozwolić, Kwolek zatrudniła się w firmie DuPont, jako chemik eksperymentalny. Tam właśnie odkryła swoje prawdziwe powołanie – materiały syntetyczne.
fot.Science History Institute/CC BY-SA 3.0Stephanie Kwolek
Stephanie miała swój wkład w opracowaniu różnych tworzyw, w tym także lycry. Jednak największą sławę przyniósł jej kevlar. Ten polimer kojarzony jest przede wszystkim z kamizelkami kuloodpornymi, jednak jego zastosowanie jest o wiele szersze.
Dzięki swojej niezwykłej wytrzymałości, kevlaru używa się w kablach światłowodowych, pojazdach (od rowerów po lotnictwo), przy produkcji opon, membran głośników czy wszelkiego rodzaju odzieży i obuwia. Wszędzie tam, gdzie potrzebna jest wysoka wytrzymałość i niewielka waga materiału.
Letitia Mumford Geer – strzykawka dla każdego
W 1899 roku świat medyczny został odmieniony przez kolejne niezbędne po dziś dzień narzędzie – medyczną strzykawkę. Choć zastrzyki nie były już nowością, to pacjent nie mógł ich wykonać bez pomocy drugiej osoby. Ten stan rzeczy zmieniła Letitia Mumford Geer.
Strzykawka Letitii składała się z cylindra z dyszą oraz tłoka do wstrzykiwania lub pobierania płynów. I, co najważniejsze, mogła być obsługiwana jedną ręką. Ta rewolucyjna cecha przyczyniła się do zmiany koncepcji leczenia pacjentów oraz odmiany życia wielu chorych. Wynalazek Geer pozwolił m.in. cukrzykom na samodzielne zażywanie insuliny.
fot.ShaveKongo/CC BY-SA 4.0Patent na strzykawkę Letitii Mumford Geer
Po dziś dzień strzykawki oparte o jej patent są nieodłącznym elementem wyposażenia medycznego.
Florence Parpart – świeże produkty w każdym domu
Za wynalezieniem kolejnego urządzenia, znajdującego się w każdym domu, stoi Florence Parpart. Choć niewiele wiemy o jej życiu, to zawdzięczamy jej stworzenie pierwszej wersji elektrycznej lodówki.
Swój wynalazek opatentowała w 1914 roku, a następnie wraz z mężem zajęła się produkcją nowego urządzenia na masową skalę. Ciekawym jest fakt, że początkowo lodówkom elektrycznym nie wróżono dużego sukcesu. Ten jednak nadszedł, odmieniając domy ludzi na całym świecie.
Warto również wspomnieć, że Florence nie ograniczyła się tylko do wynalezienia lodówki. Paręnaście lat wcześniej opatentowała pierwszą maszynę do zamiatania ulic.
Bibliografia:
- C. Montague, Women of Invention: Life-Changing Ideas by Remarkable Women, Chartwell Books, 2018
- C. Thimmesh, Girls Think of Everything: Stories of Ingenious Inventions by Women, HMH Books, 2002
- A.L. Macdonald, Feminine Ingenuity: How Women Investors Changed America, Ballantine Books, 1994
- S. Braun, Incredible Women Inventors, Second Story Press, 2007
- https://www.britannica.com/biography/Stephanie-Kwolek, 21.05.2020
- https://www.worldsweeper.com/History/FlorenceParpartSweeperInventor1901.html, 21.05.2020
KOMENTARZE (15)
No popatrz, a mnie uczyli, ze strzykawkę po raz pierwszy zastosował Major w 1664 roku, rozwinął technologię jakiś Francuz i Nowozelandczyk Murdoch. jeśli chodzi o chłodziarki to było wielu wynalazców, z zasady stosowano obieg Lindego, ale nie dyskutuję możliwe, że ww. pani ją opatentowała. Chociaż wydaje mi się, że wynalazcą był australijski drukarz. Pani od kevlaru nazywała się po polsku Stefania Chwałek. O pani od zmywarki rzeczywiście nie słyszałem, chwała jej wiekuista;-)
Jeśli chodzi o wstęp. Maria była polką i nazywała się SKŁODOWSKA- Curie. Proszę nie powielać tego, jakże częstego błędu.
Nie do końca to błąd (choć niektórzy faktycznie tak uważają, ale nie brak językoznawców uznających obie wersje za poprawne), skoro główna zainteresowana sama podpisywała się na trzy sposoby (również jako Curie-Skłodowska oraz tylko Curie), a zgodnie ze zwyczajem francuskim (a przecież właśnie we Francji wyszła za mąż) nazwisko męża „wskakuje” przed panieńskie. Zresztą w Polsce też kobieta może sobie wziąć mężowskie nazwisko jako pierwszy człon dwuczłonowego nazwiska.
Czytacz nie zapominaj o pani od Wi-Fi! Co prawda jej technologia nie odmieniła mojego życia, ale mogła sprawić, że nielubiany sąsiad zachorował.
„Hedy Lamarr – hollywoodzka matka WiFi”
No ktoś tu trochę poleciał…
„Od tamtej pory była sukcesywnie rozwijana, a jedną z jej odmian stała się powszechnie dostępna sieć GSM i IEEE 802.11, na której standardzie opiera się WiFi.”
Idąc tym tokiem rozumowania można powiedzieć, że Heron, twórca pierwszego w historii silnika parowego (60 rok n.e.) jest ojcem lotów w kosmos, bo jego silnik był sukcesywnie rozwijany, a jedna z jego odmian (wszak silnik rakietowy to też silnik) została wykorzystana do wysłania ludzi w kosmos. Analogicznie, Sumerowie (4000 lat p.n.e.) są ojcami odkrywania i przyszłej kolonizacji Marsa, ponieważ wynaleźli koło, którego jedna z odmian wykorzystywana jest w marsjańskich łazikach.
Dobre, lecz weź pod uwagę BM, że na tym portalu pojawia się ideologia. Naciąganie faktów jest tu normą, jak gumy w majtkach jawnogrzesznicy.
„Gdy mówimy o wybitnych wynalazczyniach w większości wszystkim nam przychodzi do głowy Maria Curie-Skłodowska”. No pacz pani, wiem o odkryciach, za które dostała Nobla, ale o wynalazkach nie słyszałam.
Autorka też jakoś o nich nie wspomina …
Znalazłem jakiś czas temu całkiem ciekawy artykuł słynnego francuskiego onkologa prof. Claude Huriet – nota bene wiele lat zarządzającego Instytutem Curie w Paryżu, pt.: Jeszcze jeden wynalazek Marii Curie-Skłodowskiej.
Owszem jest to wynalazek w przenośni, no bo nie jest to np. jakiś mechanizm w dosłownym słowa tego znaczeniu ale mechanizm…
Otóż tym „wynalazkiem” miałby być, miejmy nadzieje że ciągle jest, „model Curie”, czyli system stwarzający zamierzoną funkcjonalną „…ciągłość między badaniami naukowymi a ich zastosowaniem w medycynie.”
Wybacz, ale nie widzę związku logicznego ani frazeologicznego. Przenośni tym bardziej. Wynalazek to rozwiązanie techniczne tak jest to rozumiane przez większość populacji. Odkrycie to zdobycie wiedzy o czymś nie zbadanym. Przyjmijmy, przez chwilę, ze autorka miał to na myśli. Czemu podaje nieprawdziwe wiadomości! Jakiś bełkot feministyczny. Czytacz już jej to wytknął.
Po pierwsze nie bronię autorki, jedynie korzystam z okazji aby przypomnieć, nazwijmy to skrótowo: ciekawą historię.
A po drugie tutaj słowa „wynalazek” użył profesor Huriet, nie autorka artykułu, aby podkreślić niezwykłość dokonań naszej wielkiej uczonej.
Komentarz powyżej nie jest więc krytyczny, a krytykancki, no bo kompletnie nic nie wnosi istotnego ta rzekoma krytyka…
A wszystkim pozostałym tutaj krytykancko nastawionym, polecam jako „odtrutkę” np. artykuł: Puryzm językowy – jak nie stać się nadgorliwym obrońcą języka polskiego?
Artykuł to jakaś porażka. Całkowity brak rzetelności.
Jakoś nie pasuje do tego zestawu aktorka, ktora nagle zmienia zdanie i zostaje … naukowcem i nawet robi wiekopomne wynalazki. Nie chce mi sie szukac dodatkowych informacji, ale z tych zawartych w artykule wynika , że to raczej wynalazek hitlerowskich naukowcow (raczej nie kobiet), wykradziony i wywieziony do Ameryki jako zabezpieczenie
A nie pasuje ci to, że autorka podaje w artykule nieprawdę?
Lamarr i jej przyjaciel kompozytor George Antheil postanowili opracować system sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. By uniemożliwić przeciwnikowi przejęcie kontroli nad torpedą zaproponowała, by sygnał sterujący wysyłać metodą często zmieniających się częstotliwości. W celu wprowadzenia pomysłu w życie Antheil postanowił zastosować rolki z taśmami, jakich używał do sterowania swoimi instrumentami muzycznymi. Po śmierci męża zatrudniła mechanika George’a Buttersa do pomocy w gospodarstwie. Wspólnie z nim skonstruowała pierwszą zmywarkę do naczyń, którą opatentowano 28 grudnia 1886 roku. Pierwszy egzemplarz został zainstalowany w domu Josephine Cochrane. Po opracowaniu urządzenia założyli wspólnie przedsiębiorstwo produkujące zmywarki. W latach sześćdziesiątych DuPont poleciło Kwolek opracowanie materiału zastępującego stalowe wzmocnienia stosowane w oponach, z materiału lżejszego, ale zarówno wytrzymalszego. W historii medycyny zasługę zastosowania pierwszej tłokowej strzykawki, która stała się prototypem rozpowszechnionej dzisiaj na całym świecie strzykawki typu Record, przypisuje się francuskiemu lekarzowi Charles’owi Gabrielowi Pravazowi. Jednorazowa strzykawka wykonana z tworzywa sztucznego została wynaleziona w roku 1956 przez nowozelandzkiego farmaceutę i lekarza weterynarii Colina Murdocha. DOMELRE (DOMestic ELectric REfrigerator) – nazwa pierwszej na świecie elektrycznej chłodziarki sprężarkowej, przeznaczonej do użytku domowego. Została ona wyprodukowana przez Freda W. Wolfa i trafiła do sprzedaży w Chicago (Stany Zjednoczone) w 1913 roku.
Napisz sprostowanie do artykułu :-) Przecież brak rzetelności i pisanie nieprawdy to poważne wykroczenie dziennikarskie.