Rozwiązanie konkursu: Najgorszym średniowiecznym władcą był…

Zanim przejdziemy do wyników przypominamy, że trzech zwycięzców otrzyma po egzemplarzu pierwszego tomu nowego wydania cyklu powieściowego Maurice’a Druona pod tytułem „Królowie przeklęci”. Nagrody ufundowało Wydawnictwo Otwarte. Wybraliśmy laureatów spośród autorów interesujących i ciekawie uzasadnionych odpowiedzi na pytanie konkursowe:

Jaki władca w średniowieczu był najgorszy i dlaczego właśnie on?

Poniżej prezentujemy trzy komentarze, które według nas zasłużyły na nagrodzenie:

I komentarz

Karol Bartoszewicz: W konkursie na miano najgorszego władcy nie może zabraknąć Jana bez Ziemi, Z bożej łaski, króla Anglii, pana Irlandii etc.. (Panował w latach 1199-1216) . Znany powszechnie z legendy o Robin Hoodzie, w świadomości swych rodaków zapisał się tak negatywnie, że pozostał pierwszym i ostatnim tego imienia.

Każdy z trójki zwycięzców konkursu otrzyma egzemplarz pierwszego tomu nowego wydania cyklu powieściowego Maurice’a Druona pod tytułem „Królowie przeklęci” (Wyd. Otwarte 2015).

Biedne już były jego początki. Jako najmłodszy syn, daleko w sukcesji nie dostał od ojca żadnych ziemskich posiadłości – co odróżniło go od starszych braci. Stąd też jego przydomek. Już miał otrzymać, z okazji ślubu, kilka Normańskich zamków (co poróżniło go z bratem Godfrydem), lecz narzeczona zmarłą tuż przed ślubem. Pech…

Szczęścia swego próbował Jan, spiskując przeciw braciom. Między innymi z osławionym Ryszardem Lwie Serce. Nie podołał wywalczyć z jego rąk Akwitanii, zatem czmychnął do Irlandii (której Jan panował z nadania ojca od 1177r.). Ciepłego powitania Irlandczycy mu nie zgotowali. I nie ma co się dziwić, mili Państwo, skoro jedną z pierwszych rzeczy jakie Jan zdziałał na wyspie, było wyśmiewanie Irlandzkiej starszyzny i szarpanie ich za brody ;)

Realnej szansy na zdobycie władzy, upatrywał Jan po śmierci swego ojca. Chociaż koronę przejął Ryszard, to spędzał on więcej czasu na wojnach i dalekich krucjatach. I komu przyszło sprawować rządy podczas nieobecności króla? Oczywiście, nie bratu – Janowi – lecz biskupowi Longchamp!

Jan bez Ziemi potrafił poróżnić się z każdym… a w szczególności z własnym rodzeństwem. Jan z braćmi i siostrami na fragmencie drzewa genealogicznego z początku XIV wieku (źródło: domena publiczna).

Nie miał Jasiu więc innego wyboru jak spiskować dalej. Gdy Ryszard trafił do niewoli cesarza Henryka VI, Jan wyszedł do tego drugiego z hojną propozycją – 80 tys.marek w zamian za ….uwolnienie? Nie! Przetrzymania króla w niewoli jeszcze troszkę :D

Marzenia o koronie spełniły się po śmierci Ryszarda (1199r.). Od początku jednak, Jan borykał się z brakiem akcepacji wśród możnych, którzy widzieliby chętniej na tronie jego bratanka – księcia Artura, syna Godfryda. Co w takiej sytuacji zrobić? Najlepiej pojmać księcia!

Nie była to ani pierwsza, ani ostatnia rzecz, jaka nie udała się Janowi bez Ziemi. Znowu pech…

Już w roku 1200, utracił większość zwolenników i podpisał małokorzystny traktat z Le Goulet w skutek którego, zrzekł się części swych ziem na kontynencie. O resztę musiał ciężko walczyć w wojnie z królem Francji Filipem Augustem, której wybuch był niejako echem pierwszeego małżeństwa Jana. Poślubił kobietę, zaręczoną z potężnym baronem. Reakcją Jana, na protesty barona, było odebranie mu jednego z hrabstw.

A całe to zamieszanie wynikało z tego, że król zapragnął 12-letniej Izabeli, wicehrabianki Angouleme (źródło: domena publiczna).

Jak sobie wyobrażacie, po takim traktowaniu baron nie uspokoił się ani trochę. Naskarżył więc na Jana Królowi Francji. Ten szybko wykorzystał okazję i przystąpił do jednoczenia ziem francuskich (kosztem Janowych włości)

Wojna trwała. Szło nawet nieźle. Udało się w końcu pojmać księcia Artura. Wielu innych rycerzy także. Wyszedł jednak na jaw brak litości i niegodne traktowanie jeńców przez Jana. Zagadką pozostała śmierć królewskiego bratanka, Artura. Masowo, stronnicy opuszczali Jana i wzmacniali szeregi przeciwnika.

W 1204r. Zmarła królowa, matka Jana, co odebrało królowi wierność kolejnych wasali. Dwa lata później, zmuszony był podpisać pokój. W trakcie wojny utracił większość ziem zdobytych przez ojca i przypieczętował kres imperium andegawenów.Mało?

Artur schronił się u króla Francji Filipa II Augusta. Nie niewiele mu się to jednak zdało… Dzieło Kronikarza z Saint-Denis (źródło: domena publiczna).

Był ktoś jeszcze, kto nie przepadał za naszym bohaterem. Papież Innocenty III. Wyznaczył on, w 1205r.nowego biskupa Canterbury którego Jan nie zaakceptował – i mamy kolejny spór: Król wygonił mnichów? Papież nałożył interdykt. Król pozbawił kościół majątków? Papież nałożył ekskomunikę.

Poważnie się nasz Jan przestraszył, gdy Innocenty zagroził mu pozbawieniem korony. No i się ugiął biedaczek. Zapłacił papieżowi 1000 marek i zostali przyjaciółmi.

Nie mógł jednak przeboleć utraty andegaweńskich posiadłości. Szykował się do nowej kampanii. Lecz wojna wymaga środków finansowych. Poradnik mądrego króla Jana mówi, że w takich sytuacjach najlepiej opodatkować Żydów, feudałów i jeszcze raz zabrać kościołowi…

Kampania okazała się całkowitą porażką, nie odzyskano niczego a kraj doprowadzono niemal do bankructwa. Baronowie, zamiast pocieszyć króla, którego męczyły niespełnione sny o potędze, wszczęli rebelię.

Buntowali się wszyscy – szlachta i duchowni. Całe miasta też. W 1215r.pod Londynem zebrała się armia baronów, która przekonała króla do podpisanie tzw. Wielkiej Karty Swobód. Ta wymuszała na królu szereg ustępstw. Lecz Król Jan nie przestrzegał zawieranych umów…

Jak mówi stare przysłowie “Ten, Kto to daje i odbiera … Temu francuz tron wydziera? ” Tak to szło? ^^

Nieprzestrzeganie przez Jana postanowień z Wielkiej Karty Swobód, doprowadziło do wojny domowej, a także otworzyło drogę dla francuskiej inwazji na wyspy brytyjskie. Angielscy baronowie woleli widzieć na tronie francuskiego księcia Ludwika, niż obecnego władcę. Ludwik chciał stanąć oko w oko z Janem lecz ten zwyczajnie… dał nogę! Ryszard Lwie Serce w grobie się przewraca.

Trudno powiedzieć, czy Ryszard Lwie Serce przewracał się w grobie, ale wkrótce przyszło mu sąsiadować z… żoną Jana. Nagrobki Ryszarda i Izabeli w andegaweńskim Opactwie Fontevraud (źródło: domena publiczna).

Jan bez Ziemi, Z bożej łaski król Anglii, pan Irlandii, książe Normandii i Akwitanii, hrabia andegawenii. Nie dość, że utracił przejęte po bracie, francuskie ziemie, nadto pozwolił, by francuski książe, Ludwik, wkroczył bez walki do Angielskiej stolicy i został okrzyknięty królem.

Czy wśród Angielskich władców znajdzie się ktoś bardziej godny miana ‘Najgorszego Władcy Średniowiecza’?

II komentarz

Ilona Celler- Mitoś: Najokrutniejszym władcą średniowiecznej Europy był Wład Palownik. Jego rządy upłynęły pod znakiem wojen, intryg I okrutnych morderstw, dzięki którym zyskał swój przydomek. Podczas wojny z Turcją, wycofujący się hospodar Wołoski odpierając ataki wojsk sułtana Mahmada II pojmał znaczną ilość jeńców.

Wład Palownik na XVII-wiecznym obrazie (źródło: domena publiczna).

Gdy armia turecka dotarła do stolicy krainy – Tarogviste, została powitana scenerią, której nie powstydził by się żaden horror. Na placu o długości 3 kilometrów i szerokim na kilometr znajdywał się las pali, na które ponabijani byli jeńcy wojenni, a także przeciwnicy Włada III (od teraz) Palownika, różne źródła podają, że mogło to być nawet 20 tysięcy ciał.

III komentarz

mertusia: Chciałabym napisać kilka słów o najgorszym władcy świata katolickiego… a mianowicie o Innocentym III. Niewątpliwie możemy nazwać go wspaniałym reżyserem i aktorem, chciał zostać władcą świata i ludzi. Znany jest z powiedzienia: „każdy duchowny musi usłuchać papieża, nawet jeżeli nakazuje czyny grzeszne dlatego, że nikt nie ma prawa osądzać papieża”.

Papież ambitny i o niepohamowanej żądzy bogactw… Innocenty III na fresku z klasztoru Sacro Speco (źródło: domena publiczna).

Całowano jego stopy, siebie nazywał „ucieleśnieniem Chrystusa”, jak widać skromność nie była jego najmocniejszą stroną. Jego największy sukces – zlikiwdowanie katarskiej herezji – okupiony został śmiercią setek tysięcy niewinnych ludzi. Do innych jego dokonań zaliczyć możemy: zniszczenie Konstantynopola, IV wyprawa krzyżowa, stworzenie idei żydowskiego getta, czy wyłączenie chirurgii z medycyny.

Myślę, że postać Innocentego trafnie podsumował angielski Kronikarz, Mateusz Paris, opisując go jako człowieka niesłychanie ambitnego, pysznego, o niezaspokojonej żądzy bogactw i gotowego za pieniądze do każdej transakcji.

***

Serdecznie gratulujemy zwycięzcom i dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w konkursie. Jeżeli chcecie sprawdzić inne odpowiedzi, znajdziecie je tutaj.

Jesteście zainteresowani książką, ale nie udało Wam się jej wygrać w konkursie? Nic straconego. Pamiętajcie, że z naszym kodem rabatowym kupicie ją w księgarni Znak.com.pl ze zniżką 35% wyłącznie dla naszych Czytelników.