Ciekawostki Historyczne

Witold Kiejstutowicz (około 1352-1430) wielki książę litewski

Witold Kiejstutowicz, Vytautas

Wielki książę litewski. Urodził się prawdopodobnie około roku 1352, był synem Kiejstuta Giedyminowicza i był bratem stryjecznym Władysława Jagiełły. Ich relacje do pewnego momentu były jednak dość trudne. Do istotnej konfrontacji doszło pomiędzy nimi na początku lat 80., kiedy na Litwie trwała wojna domowa. W 1382 roku naprzeciwko siebie stanęły z jednej strony wojska Jagiełły i Świdrygiełły, a po drugiej Kiejstuta i Witolda. Do bitwy jednak nie doszło, a ojciec i syn zostali uwięzieni na zamku w Krewie, gdzie Kiejstut zmarł w nie do końca jasnych okolicznościach, natomiast Witoldowi udało się zbiec.

Schronienie zapewnili mu wtedy Krzyżacy, którzy również 21 października 1383 roku go ochrzcili. Przyjął wtedy imię Wigand. Wspólnie z Krzyżakami oraz swoimi zwolennikami najeżdżał Litwę. Jednakże w roku 1384 zdołał porozumieć się z Jogailą, którego decyzją otrzymał m.in. ziemię grodzieńską, Podlasie oraz szereg grodów. W międzyczasie Witold chwilowo przeszedł na prawosławie, przyjmując tym razem imię Aleksander, by później powrócić do wiary katolickiej. 14 sierpnia 1385 roku uczestniczył w zawarciu przez Polskę i Litwę unii w Krewie.

Witold nie zrezygnował jednak ze swoich ambicji. Litwą w charakterze namiestnika Jagiełły rządził wtedy Skirgiełło, jego rządy budziły jednak sprzeciw wśród Litwinów. Witold spróbował wykorzystać sytuację i w drugiej połowie 1389 roku podjął próbę siłowego zajęcia Wilna. Jego plan jednak się nie powiódł, a on sam po raz kolejny szukał schronienia u Krzyżaków. Odnowił sojusz z zakonem, a na mocy porozumienia z 19 stycznia 1390 roku zobowiązał się wypełnić ustalenia sprzed kilku lat. Spróbował też zawrzeć sojusz z Moskwą, wydając swoją córkę Zofię za wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla I.

Wiosną 1392 roku Jagiełło zaoferował Witoldowi funkcję namiestnika Litwy, co zażegnało konflikt. Obaj 4 sierpnia 1392 roku zawarli umowę ostrowską. Witold przeprowadził w swoim państwie dość daleko idącą centralizację władzy, odbierając m.in. braciom Jagiełły ich dzielnice. Za jego rządów doszło też do wzmocnienia roli bojarów litewskich. Prowadził na tyle niezależną politykę, że na mocy umowy salińskiej z 1398 roku potwierdził oddanie Krzyżakom Żmudzi.

W latach 90. Witold popełnił również dość kosztowny błąd: sprzymierzył się z obalonym mongolskim chanem Tochtamyszem przeciwko Tamerlanowi. Wyprawa przeciwko Złotej Ordzie zakończyła się jednak klęską w bitwie nad Worsklą z 12 sierpnia 1399 roku. Tym razem Witold zdecydował się ratować swoją pozycję wzmacniając sojusz z Polską. W 1401 roku zawarta została unia wileńsko-radomska, na mocy której Witold już jako wielki książę litewski uzyskał pełnię władzy nad Litwą, która na czas jego życia uzyskała suwerenność.

Rok później to Witold musiał odpierać ataki Krzyżaków i sprzymierzonego z nimi brata Jagiełły – Świdrygiełły. W roku 1404 zawarty został pokój w Raciążu. Z kolei w 1410 roku, kiedy trwała już kolejna wojna z zakonem, nie dał się przekonać Zygmuntowi Luksemburskiemu do zerwania sojuszu z Polską w zamian za koronę. Później dowodzone przez Witolda wojska litewskie przyczyniły się do zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem z 15 lipca 1410 roku. Na mocy pokoju toruńskiego z 1 lutego 1411 roku Litwa odzyskała Żmudź, lecz tylko tymczasowo. Zmieniło się to dopiero po kolejnej wojnie, na mocy zawartego 27 września 1422 pokoju melneńskiego.

W roku 1421 popierani przez Witolda husyci zaoferowali mu objęcie czeskiego tronu, jednakże książę ograniczył się jedynie do wysłania jako namiestnika Zygmunta Korybutowicza. Po zawarciu pokoju melneńskiego został on zresztą odwołany, a sam Witold zerwał kontakty z husytami. Pod koniec życia starał się jednak o koronę dla siebie jako króla Litwy. Pomysł taki został ogłoszony na zjeździe w Łucku w 1429 roku przez Zygmunta Luksemburskiego. Koronacja Witolda została nawet zaplanowana i miała się odbyć 8 września 1430 roku. Jednakże przeznaczoną dla niego koronę przechwycili i zawrócili wraz z wiozącym ja poselstwem polscy magnaci. Dalsze działania w tym kierunku przerwała śmierć wielkiego księcia litewskiego.

Witold Kiejstutowicz zmarł 27 października 1430 roku w Trokach. Został pochowany w katedrze wileńskiej, nie jest jednak znane dokładne miejsce jego pochówku.

Dowiedz się więcej o Witoldzie i jego czasach:

Średniowiecze

Dlaczego książę Witold nie został królem? Wszystko przez Polaków, którzy… ukradli…

Gdyby ten pomysł się ziścił, losy Polski i Litwy mogłyby potoczyć się inaczej. Ale Witold ostatecznie obszedł się smakiem….

30 listopada 2023 | Autorzy: Herbert Gnaś

Średniowiecze

Zakała rodu Jagiełły – najmłodszy brat polskiego króla dopuszczał się zdrad…

Był wiecznie niezadowolony, bezwzględny i żądny władzy. Ta wybuchowa mieszanka sprawiła, że Świdrygiełło stał się czarną owcą w rodzinie…

9 marca 2023 | Autorzy: Maria Procner

Średniowiecze

Morduj Polaków w imię Boże, czyli skandal na soborze

Pewien niemiecki dominikanin próbował przekonać całą chrześcijańską Europę, że Polacy to naród pogan, których powinno się wyrżnąć w pień…

5 maja 2022 | Autorzy: Agnieszka Bukowczan-Rzeszut

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.