Stanisław Maczek

Polski polityk, wybitny dowódca wojskowy polskich sił zbrojnych w okresie II wojny światowej, generał dywizji Wojska Polskiego, kawaler Orderu Orła Białego. Urodził się 31 marca 1892 roku w Szczercu koło Lwowa. Studiował filologię polską i filozofię na uniwersytecie we Lwowie. W czasie I wojny światowej żołnierz armii austro-węgierskiej. Był wielokrotnie odznaczany za odwagę na polu bitwy. Później, po zakończeniu wojny, przedostał się do Krosna, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. Otrzymał dowództwo nad krośnieńską kompanią ochotniczą, która uczestniczyła w odsieczy oblężonego Lwowa. Wyspecjalizował się w akcjach wypadowych w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Odznaczono go Orderem Virtuti Militari V klasy oraz Krzyżem Walecznych. W latach 1923-24 kształcił się w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie.

W 1938 roku mianowano go dowódcą pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej, czyli 10. Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej. Po wybuchu II wojny światowej 10. Brygada, jako część armii „Kraków”, wzięła udział w walkach obronnych. Zadała ciężkie straty Niemcom w bitwach pod Jordanowem, Wiśniczem, Łańcutem i Rzeszowem. Walczyła też w obronie Lwowa. Maczek wielokrotnie wykazywał się zdolnością szybkiej i skutecznej reakcji na działania nieprzyjaciela.

22 października 1939 roku zameldował się w Paryżu u Władysława Sikorskiego. Reaktywował brygadę w formie lekkiej dywizji zmechanizowanej. W listopadzie otrzymał awans do stopnia generała brygady. Ostatecznie uformowaną 10. Brygadę Kawalerii Pancernej skierowano do Szampanii we Francji, gdzie osłaniała odwrót wojsk tego państwa. 16 czerwca 1940 roku na rozkaz gen Stanisława Maczka rozformowano oddziały, a żołnierze ewakuowali się do Wielkiej Brytanii.

W 1942 roku generał Maczek stanął na czele 1. Dywizji Pancernej, która na początku sierpnia 1944 roku wylądowała w Normandii. Generał dowodził swoją dywizją w bitwie pod Falaise. Jego podkomendni wzięli około 5000 jeńców i zniszczyli 55 czołgów. 8 kwietnia 1945 roku oddziały Maczka weszły na terytorium Niemiec. Szturm na Wilhelmshaven powstrzymało jednak zawieszenie broni.

Gen. Maczek brał udział w podpisaniu kapitulacji wojsk niemieckich. Po wojnie został dowódcą I Korpusu Polskiego, został też awansowany do stopnia generała dywizji przez Władysława Raczkiewicza. Gen. Maczek nie wrócił jednak do kraju – we wrześniu 1946 roku został przez nowe komunistyczne władze pozbawiony polskiego obywatelstwa. Generał Stanisław Maczek zmarł 11 grudnia 1994 roku w Szkocji, w Edynburgu. Został pochowany w Bredzie, w Holandii, na Polskim Wojskowym Cmentarzu Honorowym. Do historii przeszły słynne słowa gen. Stanisława Maczka wypowiedziane do swoich żołnierzy: „Bijcie się twardo, ale po rycersku”.

O tym gdzie krył się sekret sukcesów naszych największych wodzów przeczytacie w książce „Polscy bogowie wojny”.