fot.domena publicznaXIX-wieczne wyobrażenie Mieszka II autorstwa Franciszka Smuglewicza.
Mieszko II Lambert
Król Polski (1025 -1034) z dynastii Piastów, drugi z kolei koronowany władca państwa, książę Polski( 1032-1034). Polityczne szlify zdobywał u boku ojca, Bolesława Chrobrego, biorąc udział w wieloletnim konflikcie zbrojnym z Rzeszą niemiecką. W 1013 roku wziął ślub z córką palatyna reńskiego i siostrzenicą zmarłego cesarza Ottona III, Rychezą. Koronował się na króla wspólnie z ojcem i żoną w 1025 roku, by po kilku tygodniach przejąć władzę.
Rządził w warunkach głębokiego kryzysu, w kraju osłabionym wojnami i skłóconym z większością sąsiadów. Mieszko II Lambert przepędzony został w roku 1031 przez swoich dwóch braci: Bezpryma i Ottona, na skutek jednoczesnego, skoordynowanego ataku wojsk niemieckich i rusińskich. Wydarzenie to, dzisiaj niemal zapomniane, można by uznać za pierwszy w historii rozbiór państwa polskiego. Na jego skutek znaczące terytoria odpadły od terytorium Piastów i zostały przyłączone do Niemiec oraz Rusi Kijowskiej. Symbolicznie wojna ta zamyka okres mocarstwowej pozycji państwa skonsolidowanego przez Chrobrego.
Mieszko II król Polski został uwięziony w Czechach i – wedle relacji Galla Anonima – wykastrowany poprzez zmiażdżenie jąder rzemieniami. W 1032 roku zdołał powrócić nad Wisłę i odzyskać tron, pod naciskiem cesarza niemieckiego Konrada II był jednak zmuszony podzielić się władzą z młodszym bratem (i wcześniejszym buntownikiem) Ottonem oraz jednym z dalszych krewnych, niejakim Dytrykiem. Jedna z niemieckich kronik podała, że wyrzekł się także swojego tytułu króla Polski. Warto podkreślić, że w Polsce nie przyjęto do wiadomości zrzeczenia się korony i po 1032 polskie roczniki wciąż nazywały go królem.
Ledwie na nowo zjednoczył kraj, a umarł w niewyjaśnionych okolicznościach w 1034 roku. Zgodnie z późną kroniką Traski przed śmiercią doznał „pomieszania zmysłów”. Inne źródło podało, że syn Bolesława zginął z ręki swojego przybocznego, jest to jednak błędna wiadomość, odnosząca się w rzeczywistości do Bezpryma. Za jego czasów od Polski odpadły nabytki terytorialne Chrobrego: Milsko i Łużyce, Grody Czerwieńskie oraz Morawy (i być może Słowacja). Był pierwszym władcą Polski umiejącym czytać i pisać. Znał język niemiecki, łacinę i grekę. Pochowany został w katedrze w Poznaniu.
