fot.Aleksander Lesser/domena publicznaKazimierz Odnowiciel, grafika Aleksandra Lessera.
Kazimierz I Odnowiciel
Polski książę z dynastii Piastów. Był synem króla Mieszka II Lamberta i niemieckiej arystokratki Rychezy Lotaryńskiej. Został w młodości wykształcony w piśmie, nic natomiast nie wskazuje (wbrew późnej i bałamutnej tradycji), by wychowywano go na mnicha. Jako jedynak przejął władzę po śmierci ojca w 1034 roku, początkowo jednak decydującą rolę w państwie odgrywała prawdopodobnie jego matka.
Panował w warunkach głębokiego kryzysu, będącego następstwem rozpadu mocarstwa Bolesława Chrobrego oraz wyniszczającej wojny między jego ojcem i stryjami. Nie cieszył się poparciem elit, na które najpewniej w znacznym stopniu składały się nowe rody, sprowadzone niedawno z Rusi przez księcia Bezpryma. Jego pozycja była chwiejna i stopniowo tracił kontrolę nad krajem. W 1037 roku został zmuszony do porzucenia tronu i wyjazdu z kraju. Przebywał jako więzień na Węgrzech, a po tym jak zmarł tamtejszy władca przedarł się do Niemiec. Mieszkał w majątkach swojej matki lub wuja, arcybiskupa kolońskiego. Powrócił do kraju prawdopodobnie w 1039 roku, odbijając jego zrujnowane terytorium z pomocą armii zapewnionej mu przez Rychezę i niemieckich krewniaków.
Swoje panowanie poświęcił na trudną walkę o ponowne zjednoczenie zdewastowanego kraju. To on, wobec zniszczenia Gniezna i Poznania, przeniósł główną siedzibę książęcą do Krakowa. W 1047 roku odniósł decydujące zwycięstwo zbrojne nad swoim dawnym doradcą i samozwańczym księciem Miecławem. Ustabilizował pozycję Polski, unormował relację z Czechami, którzy pod jego nieobecność dokonali potężnego najazdu na Polskę i zawarł zaskakujący sojusz z jednym z największych wrogów swojego dziada – księciem Rusi Kijowskiej Jarosławem Mądrym.
Jego żoną była księżniczka ruska Maria Dobroniega. Ze związku z nią doczekał się dwóch synów: przyszłych władców Bolesława Śmiałego i Władysława Hermana. W opinii historyków był jednym z najbardziej zasłużonych polskich książąt.
