fot.domena publicznaJan Długosz według rysunku Jana Matejki.
Jan Długosz herbu Wieniawa
Najwybitniejszy średniowieczny polski historyk. Urodził się w 1415 roku w Brzeźnicy w ziemi sieradzkiej. Pochodził ze średniej szlachty. Był synem starosty brzeźnickiego, Jana z Niedzielska herbu Wieniawa, który brał udział w bitwie pod Grunwaldem, i Beaty z Borowna.
Od szóstego roku życia kształcił się w szkole parafialnej w Nowym Mieście Korczynie. W 1428 roku rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Akademii Krakowskiej. Nie ukończył ich jednak. W 1431 lub 1432 roku został notariuszem w kancelarii biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. W kolejnych latach awansował do stanowiska sekretarza, a następnie kanclerza. W 1436 roku został kanonikiem w katedrze krakowskiej, choć pełne święcenia otrzymał dopiero cztery lata później. Członkiem kapituły krakowskiej pozostał niemal do końca życia.
U boku biskupa zdobywał pierwsze szlify dyplomatyczne, najpierw towarzysząc mu w wielu zagranicznych misjach, a następnie odbywając je samodzielnie. To jego starania przyniosły Oleśnickiemu w 1449 roku pierwszy w historii polskiego Kościoła kapelusz kardynalski. Jego zdolności wykorzystywał również król Kazimierz Jagiellończyk, zatrudniając go do pertraktacji z Krzyżakami w czasie wojny trzynastoletniej z Zakonem. Długosz uczestniczył też w rokowaniach pokojowych po zakończeniu konfliktu. W 1467 roku – mimo konfliktów z monarchą, dotyczących między innymi obsady biskupstwa krakowskiego – został wychowawcą synów Kazimierza. W jego imieniu udał się też z misją do Czech i na Węgry.
Najbardziej znanym dziełem Długosza są spisane w 12 księgach „Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego”, których powstanie zainspirował najprawdopodobniej Oleśnicki. Powstawały one już po śmierci biskupa, w latach 1455-1480, i obejmują dzieje Polski od powstania do momentu śmierci autora. Był też autorem kilku prac z dziedziny heraldyki. Pozostawił po sobie ponadto szereg fundacji kościelnych i klasztornych. Ufundował między innymi klasztor paulinów przy kościele na Skałce w Krakowie czy bursę uniwersytecką dla kanonistów (również w Krakowie).
W 1479 roku Długosz otrzymał nominację na arcybiskupstwo lwowskie. Nie zdążył go jednak objąć. Zmarł 19 maja 1480 roku w Krakowie.
