Tadeusz Kościuszko
Inżynier wojskowy, generał polski i amerykański, bohater wojenny obu krajów. Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereczowszczyźnie. Uczył się w kolegium pijarów w Lubieszowie. Majątek miał w całości odziedziczyć jego brat, dlatego Tadeusz wybrał karierę wojskową. Gdy król Stanisław August Poniatowski stworzył w Warszawie Szkołę Rycerską, Kościuszko wstąpił do niej dzięki wsparciu Czartoryskich.
Był wyróżniającym się kadetem, w związku z czym uczęszczał dodatkowo na kurs inżynierski. Po ukończeniu szkolenia pozostał w placówce w roli instruktora. W 1769 roku wyjechał jako stypendysta królewski do Francji, by dalej kształcić się w dziedzinie wojskowości. Uczył się tam również malarstwa. Po powrocie do Polski w 1774 roku został instruktorem Szkoły Rycerskiej. Pięcioletni pobyt w przedrewolucyjnej, oświeceniowej Francji wywarł poważny wpływ na jego przekonania polityczne i społeczne. Nie znalazł jednak zatrudnienia w polskim wojsku, w związku z czym postanowił poszukać zajęcia zagranicą. Dowiedziawszy się o wojnie w Ameryce (wojna o niepodległość USA), wyruszył za ocean. Na miejscu zaangażowano go do fortyfikowania obozów wojskowych, co przyniosło mu spory rozgłos (zbudował między innymi twierdzę West Point). Kongres uznał go za bohatera, awansował na generała oraz nagrodził go nadaniem gruntu a także pewną znaczną sumą pieniędzy.
W 1784 roku Kościuszko wrócił do Polski. W 1788 szlachta na Sejmie Wielkim zabiera się za ostre reformowanie państwa, częściowo nawet wbrew królowi. Kościuszko w 1789 dostaje wreszcie upragnioną nominację na generała wojsk koronnych. Wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1792 roku, po której awansowany został na generała lejtnanta. Po przystąpieniu Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej udał się na emigrację. Zaangażował się w przygotowania do zbrojnego powstania.
Insurekcja kościuszkowska i powstanie kościuszkowskie
24 marca 1794 roku złożył narodowi uroczystą przysięgę, stając na czele insurekcji, zwanej od jego nazwiska kościuszkowską. W czasie powstania wydał uniwersał połaniecki, zapewniający wolność osobistą chłopom. Kościuszko został ranny w bitwie pod Maciejowicami i dostał się do niewoli rosyjskiej. Niedługo później insurekcja upadła, wojsko polskie zostało rozbite. Po wyjściu w niewoli udał się w podróż, najpierw po Europie, a później do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie do Europy w latach 1798–1815 mieszkał pod Paryżem, brał wtedy m.in. udział w tworzeniu Legionów Polskich oraz w zakładaniu Towarzystwa Republikanów Polskich. Był sceptycznie nastawiony do Napoleona i Księstwa Warszawskiego. W 1815 r. odmówił wsparcia dla powstania uzależnionego od Rosji Królestwa Polskiego.
Zmarł 15 października 1817 r. w Solurze w Szwajcarii. Tadeusz Kościuszko uznawany jest za bohatera dwóch narodów. Zarówno w Polsce, jak i Stanach Zjednoczonych nie brakuje pomników i miejsc mu poświęconych, jego imię nosi też Akademia Wojskowa w West Point, również na jego pamiątkę nazwano najwyższy szczyt Australii.
Dowiedz się więcej o Tadeuszu Kościuszce:
Ciekawe materiały o Tadeuszu Kościuszce z portalu TwojaHistoria.pl:
Książki o Tadeuszu Kościuszce:
„Kościuszko. Bohater dwóch kontynentów”:
„Tadeusz Kościuszko w Ojczyźnie, Ameryce i Szwajcarii:”
