Jan Mazurkiewicz (1896–1988) – ps. „Radosław”, polski żołnierz, działacz konspiracji, pułkownik Armii Krajowej i generał brygady ludowego Wojska Polskiego. Od najmłodszych lat związany z wojskiem, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, a później grupy młodzieżowej „Zarzewie” i Związku Strzeleckiego. Wstąpił do wojska i brał udział w bitwie pod Łowczówkiem, w której został ranny i wzięty do rosyjskiej niewoli. Zbiegł w 1915 roku i wrócił do jednostki. Ponownie raniony w październiku tego samego roku; po rekonwalescencji ukończył kurs podoficerski. Po kryzysie przysięgowym został aresztowany, ale wkrótce potem uwolniony i wcielony do armii austro-węgierskiej.

Zdezerterował w 1918 roku, by udać się do II Korpusu Polskiego w Rosji pod dowództwem Józefa Hallera. Brał udział w bitwie kaniowskiej, ponownie dostał się do niewoli – tym razem niemieckiej. Po raz kolejny uciekł, po czym przyłączył się do oddziału lotnego Komendy Naczelnej nr 3 POW w Kijowie.

W czasie dwudziestolecia międzywojennego służył jako kurier wojskowy i oficer kontrwywiadu. Podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 roku kierował dywersją na południowo-zachodnim odcinku frontu. Zainicjował utworzenie Tajnej Organizacji Wojskowej na terenie Węgier i Francji. W 1940 roku wrócił do kraju i objął stanowisko Komendanta Głównego TOW.

Podczas Powstania Warszawskiego był dowódcą zgrupowania „Radosław”. 11 sierpnia został ranny. Trafił do szpitala Jana Bożego, a następnie do mieszkania w kamienicy Tyszkiewiczów. Po dwóch tygodniach wrócił jednak do służby. 20 września wydał rozkaz opuszczenia Czerniakowa, dając swoim żołnierzom wolną rękę – mogli oddać się do niewoli lub wyjść z miasta wraz z ludnością cywilną. Sam uciekł z Warszawy razem z żoną.

W 1945 roku był członkiem organizacji NIE i przez jakiś czas kontynuował działalność konspiracyjną. 1 sierpnia zatrzymali go funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego; wkrótce potem został szefem Centralnej Komisji Likwidacyjnej AK. Mimo oskarżeń o zdradę, zajmował się aktywnie pracą społeczną, dbając o powojenne losy dawnych towarzyszy broni.

Aresztowano go w 1949 roku i usiłowano zmusić do zeznań w sprawie pierwszego szefa Kedywu, generała Augusta Emila Fieldorfa. Na podstawie sfałszowanych dowodów osadzono go w Zakładzie Karnym we Wronkach, gdzie miał odbyć karę dożywocia. Wyszedł na wolność w 1956 roku, a rok później zrehabilitowano go w świetle prawa.

W 1964 roku został wiceprezesem Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a w latach 1981–1983 był członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Od 1981 był też przewodniczącym komisji do spraw Warszawskiego Krzyża Powstańczego, a od 1983 roku – członkiem Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Jako najstarszy stopniem i funkcją żołnierz AK, w latach 80. był też członkiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Bohaterów Powstania Warszawskiego – nie doczekał się jednak jego odsłonięcia.

O Powstaniu Warszawskim oraz ludziach, którzy w stołecznych kanałach prowadzili podziemną walkę z wrogiem – i niekiedy nie wychodzili już na powierzchnię, opowiada wydana niedawno przez Znak Horyzont książka Sebastiana Pawliny „Wojna w kanałach”.