Ojciec Nowożytnej Filozofii 

René Descartes, znany również jako Kartezjusz lub Cartesius, był francuskim filozofem, matematykiem i przyrodnikiem, który urodził się 31 marca 1596 roku w La Haye w prowincji Touraine. Pochodził ze szlacheckiej rodziny, której stabilna sytuacja finansowa pozwalała mu na niezależność i swobodę podróży. W młodości uczęszczał do jezuickiego kolegium La Flèche (1604–1612), a później, w 1616 roku, zdobył tytuł prawniczy w Poitiers. Następnie kontynuował studia matematyczne w Paryżu, jednak jego plany wkrótce się zmieniły – w 1618 roku wstąpił do armii holenderskiej jako ochotnik podczas wojny trzydziestoletniej, gdzie zaczął rozwijać pierwsze koncepcje filozoficzne.

Podróże i praca naukowa

Po zakończeniu służby wojskowej w 1620 roku Kartezjusz przez prawie dekadę podróżował po Europie. W 1629 roku osiadł w Holandii, szukając spokoju potrzebnego do pracy naukowej. Jednak jego ambicje, by wprowadzić filozofię do holenderskich programów akademickich, wywołały konflikty z miejscowymi teologami. Te napięcia zmusiły go do rozważenia kolejnej przeprowadzki. W 1649 roku przyjął zaproszenie królowej Szwecji Krystyny, aby osiedlić się w Sztokholmie, jednak zimny klimat wpłynął negatywnie na jego zdrowie. Zmarł 11 lutego 1650 roku na zapalenie płuc. Choć pojawiły się plotki o jego otruciu, nie ma na to dowodów.

Główne dzieła i rozwój metodologii naukowej

Kartezjusz stosunkowo późno rozpoczął pisanie swoich dzieł. W 1637 roku opublikował „Essais”, w którym znalazła się m.in. Rozprawa o metodzie, wyjaśniająca jego nowatorskie podejście do zdobywania wiedzy. W 1641 roku wydał swoje najważniejsze dzieło filozoficzne – Medytacje o pierwszej filozofii, a w 1644 roku Zasady filozofii. W 1649 roku opublikował również Namiętności duszy, w której badał psychologię i emocje.

Cogito, ergo sum: Fundament filozofii Kartezjańskiej

Kartezjusza najlepiej znamy z jego słynnego stwierdzenia „Cogito, ergo sum” („Myślę, więc jestem”), które jest kluczowe dla jego metodologii filozoficznej. Kartezjusz uważał, że poszukiwanie pewnej wiedzy powinno zacząć się od oddzielenia twierdzeń pewnych od niepewnych. Według niego, jedyną rzeczą, której nie można zakwestionować, jest fakt myślenia – sam akt wątpienia dowodzi, że istnieje podmiot zdolny do wątpienia. W ten sposób osiągnął pewność bytu myślącego, odpierając możliwość oszustwa ze strony „złośliwego demona”, który mógłby zwodzić człowieka, ale nie jest w stanie podważyć faktu, że człowiek jest świadomy swoich wątpliwości.

Znaczenie Kartezjusza dla nauki i filozofii

Kartezjusz odegrał kluczową rolę w rozwoju nowożytnej filozofii i nauki. Jego postulaty racjonalnego podejścia i dążenie do pewności wiedzy położyły podwaliny pod współczesną metodologię naukową. Wprowadził również pojęcia fundamentalne dla geometrii analitycznej i mechaniki, a jego myśl stała się podstawą dla późniejszych filozofów i uczonych.