10 grudniowych rocznic, o których warto pamiętać

Jak zwykle wszystkie pozycje z TOP10 pochodzą z publikowanych przez nas artykułów. Więcej rocznic możecie znaleźć codziennie na stronie „Ciekawostek Historycznych” oraz profilu facebookowym „Rocznica historyczna na każdy dzień”.

Jakie grudniowe daty warto zapamiętać?

5 grudnia 1867 roku

5 grudnia 1867 roku w Zułowie na świat przyszedł Józef Piłsudski. Przyszły Marszałek niemalże wyssał walkę z caratem z mlekiem matki: już jako zaledwie 19-latek sparaliżował carską administrację. Dokonał tego podczas pobytu na syberyjskim zesłaniu. Wystarczyły mu dwa ruble, by na długie miesiące zaangażować kilkudziesięciu rosyjskich urzędników.

Józef Piłsudski wyssał walkę z caratem z mlekiem matki. Obraz przedstawiający Marszałka z 1919 roku, wykonany przez Edwarda Okunia (źródło: domena publiczna).

7 grudnia 1941 roku

7 grudnia 1941 roku Japończycy zaatakowali Pearl Harbor. Wkrótce też odcięli USA od plantacji kauczuku, wykorzystywanego w prototypie bomby zapalającej. Jej konstruktor, prof. Louis F. Fieser, postanowił zastąpić brakujący składnik mydłami naftalenowym i palmitynowym. W ten sposób powstał napalm.

Fotografia z japońskiego samolotu na początku ataku na Pearl Harbor. Eksplozja w środku zdjęcia to trafienie torpedy w USS „West Virginia” (źródło: Official U.S. Navy photograph NH 50930., domena publiczna).

8 grudnia 1854 roku

8 grudnia 1854 roku papież Pius IX ogłosił konstytucję apostolską Ineffabilis Deus, w której uznał dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Jest bardzo prawdopodobne, że to właśnie dlatego tworzona wówczas pierwsza czysto polska osada w Teksasie, otrzymała nazwę Panna Maria.

Papież Pius IX podczas Soboru Watykańskiego Pierwszego. Chromolitografia z około 1870 roku (Chocolaterie d’Aiguebelle, domena publiczna).

11 grudnia 1941 roku

11 grudnia 1941 roku Polska jeden jedyny raz w XX wieku wypowiedziała wojnę innemu państwu. Wszystko poszło jednak nie tak. Wielu Polaków było zdecydowanie przeciwnych decyzji rządu. Wróg był na drugim końcu globu i w dodatku wypowiedzenia wojny nie przyjął. A wojna z Japonią trwała formalnie aż do… 1957 roku!

Premier Japonii Hideki Tōjō, który odmówił przyjęcia wypowiedzenia wojny, na okładce magazynu „Shashin Shuho” nr 249/1942 (źródło: domena publiczna).

13 grudnia 1981 roku

13 grudnia 1981 roku w Polsce wprowadzony został stan wojenny na mocy podjętej niejednogłośnie uchwały Rady Państwa z dnia poprzedniego. Znamy polskie opowieści o czołgach na ulicach, internowanych działaczach i godzinie milicyjnej. A jak to wyglądało z perspektywy Moskwy?

Wojciech Jaruzelski chciał wyprowadzić na ulice nie tylko polskie czołgi, ale też te radzieckie? T-55 podczas stanu wojennego w Zbąszyniu (fot. J. Żołnierkiewicz, źródło: domena publiczna).

18 grudnia 1529 roku

18 grudnia 1529 roku wybrano Zygmunta II Augusta na króla Polski. Była to elekcja vivente rege, dokonana jeszcze za życia aktualnie panującego Zygmunta Starego. Parła do niej królowa Bona Sforza, która popadła jednak później w konflikt z synem i wyjechała z Polski. Zabrała ze sobą dwadzieścia cztery wozy wypełnione kosztownościami.

Zygmunt August został królem już w wieku 9 lat podczas jedynej w Polsce elekcji vivente rege. Na tym obrazie Matejki z 1866 roku widzimy władcę w trzynastym roku życia (źródło: domena publiczna).

19 grudnia 1972 roku

19 grudnia 1972 roku zakończyła się misja Apollo 17, ostatnia z załogowych wypraw na Księżyc. Uczestników lotów kosmicznych zwykliśmy postrzegać jako prawdziwych bohaterów, których odwaga pozwala pokonywać ludzkości kolejne bariery jej rozwoju. Tymczasem niektóry z pierwszych amerykańskich astronautów to prawdziwi dranie i oszuści.

Załoga misji Apollo 17 przed startem (fot. NASA, domena publiczna).

20 grudnia 1991 roku

20 grudnia 1991 roku Polska została podłączona do Internetu. Połączenie z siecią globalną uzyskały maszyny znajdujące się w Warszawie, Krakowie, w Toruniu i w Katowicach. Zanim jednak możliwy był ten skok cywilizacyjny, trzeba było zbudować pierwsze komputery. Zaczęto to robić już w XIX wieku!

Tych maszyn może i nie dało się podłączyć do Internetu, ale stanowiły ważny krok w rozwoju komputeryzacji. Element maszyny różnicowej prezentowany na wystawie z okazji otwarcia muzeum króla Jerzego III (1843).

27 grudnia 1918 roku

27 grudnia 1918 roku wybuchło powstanie wielkopolskie. Impulsem do jego wywołania był przyjazd do Poznania dzień wcześniej Ignacego Jana Paderewskiego. Słynny kompozytor nie tylko miał wpływ na ukształtowanie niepodległego Państwa Polskiego, ale też za młodu grał w duecie z budowniczym rekordowych amerykańskich mostów, Rudolfem Modrzejewskim.

Ignacy Jan Paderewski wśród osób witających go na dworcu w Poznaniu 27 grudnia 1918 roku (źródło: „Wielkopolska w pracy zbrojnej i obywatelskiej” nr 2/1937, Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna).

31 grudnia 1992 roku

W nocy z 31 grudnia 1992 na 1 stycznia 1993 roku Czechosłowacja przestała istnieć, a jej majątek został podzielony pomiędzy Czechy i Słowację w stosunku 2:1. O rozpadzie państwa zdecydowały ambicje dwóch polityków, Václava Klausa i Vladimíra Mečiara, a także… myślnik w nazwie.

Rozdzielenie Czech i Słowacji nieraz określa się mianem aksamitnego rozwodu. Rzeczywistość nie do końca przystawała do tej pięknej nazwy. Zdjęcie z czasów aksamitnej rewolucji czechosłowackiej wykonane na Placu Wacława (fot. Piercetp, lic. CC BY 2.5).